Con sus vistosos gorros de cintas de colores, sus pañuelos de seda anundados al pecho, las medias de ganchillo bordadas de cascabeles, los ocho danzantes saltan sobre la hierba de la pradera o sobre la piedra de la ermita, al son de la música del chiflo y el salterio. Bailan La "puñalada", "la liebre", "la corderita" , "la niña", "la procesión corta" , "la procesión larga", "Por los pies" y golpean con sus fuertes brazos sus palos de senera al ritmo de la música. A veces con fuerza, como queriendo ahuyentar los malos espíritus y a veces con suavidad buscando que el sonido de la madera resuene en todo el puerto.
El Mayoral dirige el dance y el Rapatán vigila con su atenta mirada que todo este en orden y corrige con su vara cuando alguno se "embolica".
El chiflo es una flauta con tres agujeros forrada con piel de culebra y el salterio es un tambor de cuerdas consistente en una caja de madera con cuerdas que se golpean con un palo
Los dances datan del SXVII y se han trasmitido de generación en generación hasta nuestros días.
Si quieres oir la música puedes hacerlo en este link:
ARAFOLK - Musica tradicional Aragonesa El Dance Yebra de Basa- Romería de Santa Orosia - Enrique Satué
Pastorada 2008 Mayoral 1. Biembenido sía iste seleuto auditorio de o que pasa por o mundo yo quio daros notorio. 2. En o mío nombre y de os lanzantes en primeras quereba agradezer que estez con tanta atenzión tantisma caterba e chen. 3. Que mamá siempre me ha dito que o primero ye a educazión pos si por algo me podez carrañar no ye ixa a mía intenzión. 4. Si ez parau cuenta que a mía fabla ye un siñal aspra Buen cabal! Santa Orosia me entiende, que yo le charro a ella dende aíntro d’a mía alma. 5. Grazias tamién a os romeros que de tantos lugars eis plegau con o ropón y o palo como tantos antepasaus. 6. Grazias a os cruzeros que’n bienen de toda a Montaña trayez a millor joya buestra pa engalanar ista fiesta. 7. Y a os zereños banderistas de ro Balle y Sobrepuerto. Qué argüellosos nos sentimos de que abandiez sin rangüello! 8. Memoranza pa os que iste día con nusotros no puen estar Santa Orosia se alcordará de a fé que le eis tenido en bida. Punto Cantas 9. ¡Cuánto gozo, qué contento de golber-nos a alcontrar pa astí chuntos zilebrar a fiesta e Santa Orosia! 10. Alas me das pa puyar fuerzas d’ande yo no’n tiengo y to por bier-le a cara a ra Santa que más quiero Mayoral 11. Dimpués de a presentazión no cal fer-se a rogar tos presento a o compañero lo clamamos repatán. 12. Dizen que ye o suyo ofizio pero no le imos bisto enganchar, de gambada toz os días y namas que pajariquiar. 13. Iste repatán aquí manda muchismo más que yo. Ye o sobrino de o mainate de a mafia de Nueba York. 14. Di-le que baiga ta Tresbasa que astí tiene anchas as crabas dirá que agora no no le baga y dimpués que tiene mala gana. 15. No’n hai nadie aquí más rufo ascape te se concara ye mal chandro como él solo pero a toas as mullers afalaga. 16. Bergüenza poca en conoze charrar poco le cuesta te contará a suya bida si le das un siñal de cuerda. y si le ejas a bota zerca te la dirá a trompa talega 17. En o barrio d’as Moreras ye o más gran alparzero. No te imbitará a brendar pa ixo sí que ye mego. 18. Poco bale de repatán o suyo ye o picarazeo eslegió mal o suyo ofizio sería o millor portero. Punto Repatán 19. Poco tiempo as tardau en ejar-me güen recau. Con lo mal que está ro mundo y pai que solo yo te procupo. 20. Si yo cuento a mía bida ye que no’n tiengo que amagar y si charro de os demás no me bierez meter mal. 21. Por amostrar no me cuesta ni de amostrar os calzons pero los amuestro por abajo como antes más a chen mayor. 22. Agora os chobens t’enseñan os calzons por arriba, o melico y a tripaza y creyen que ye cosa fina. 23. Y as mullers con ixas bragotas que paizen tirachinas, no les be de tapar cosa que no tapa una carrachina. 24. Anque oi con iste trache pasemos una miajeta calor no me digaz que no estamos pinchos y o que más entre istos, yo. 25. Debán d’ iste auditorio quereba soluzionar un problema d’estau, o de o imno nazional 26. Fa días que no aduermo pensando n’a Eurocopa y os futbolistas conzentraus cantando ro ‘chunta chunta’ 27. ¿Qué dirán Labordeta y tamién Chesús Bernal de que les nombren o partido y sin representazión parlamental? 28. Yo tos fago una propuesta me pai que ye sobregüena. Cantamos o ‘chiqui chiqui’ y le femos nueba letra: (ritmo ‘chiqui chiqui’) 29. En España se bibe de cojón, con güena longaniza le damos a o porrón. 30. Si quiers torteta, chingarra y panzeta y as jodías pa os que’n bienen de fuera. 31. Te boi a ejar continar antes de que empezipie a esbarrar. Punto .... |
Canta 55. Te conozié n’iste Puerto me prendé de tú y d’a Santa dende antonzes siempre biengo porque si no, algo me falta Mayoral 56. Y pa poder rematar a chanzoneta y os dichos yo tos encargo y suplico: ¡Si algo tos ha molestau, que lo ejéis en l’olbido! 57. ¡Pos yo en nombre de toz, Orosia, lizenzia tos pido pa poder esplicar con tu grazia y con tu ausilio, 58. á iste auditorio que está asabelo qué atento y benigno, con conzieto d’escuchar a tuya bida y prodigios |